vrijdag 14 juni 2013

CD-review: Sigur Rós - Kveikur

We vragen ons af hoe Sigur Rós er maar in blijft slagen geweldige muziek te maken. Von, Ágaetis Byrjun, Takk..., ( ) en Með Suð Í Eyrum Við Spilum Endalaust. Stuk voor stuk geweldige albums, die samen met de live-performances dit (ondertussen) trio tot onze favoriete band bombardeerden. Toch zat er slijt op de zaak, na een rustpauze van een drietal jaar, waarin frontman Jón Thor Birgisson zich ontplooide tot soloartiest, kwam uit het niets Valtari aanrijden. Een minder album, al stonden er ook echt pareltjes op zoals 'Varúð'. Ook de bijhorende tour kreeg niet de lovende recensies die we van de IJslanders gewend zijn. En dan werd er plots op een koude herfstnacht, tijdens de bisronde van het laatste optreden van die tour, een nieuw nummer op het publiek losgelaten 'Brennistein'. De voorbode van een nieuwe plaat? Of gewoon een nummer dat al een tijdje in de schuif lag? Er werden meer nummers op het publiek losgelaten, via het internet, tijdens optredens. En dan kwam daar het verlossende nieuws: Een nieuwe plaat die zal uitkomen op 17/18 juni en 'Kveikur' zal heten. IJslandse 'Grondverf' dus. Terug naar de roots? Of het begin van iets nieuw, het post-Kjartantijdperk? Moeilijk te zeggen. We hebben in deze inleiding nu al enkele vragen gesteld, en weinig antwoorden gegeven. Toch hebben we  nog een vraag: "Is dit het beste Sigur Rós album ooit?" De vraag stellen, is ze misschien ook wel beantwoorden.

Wat wel meteen opvalt is dat Sigur Rós anders klinkt, maar toch herkenbaar. Het is veel harder en straalt meer energie en kracht uit dan voorheen. Of toch niet, je kan het het best vergelijken met de hardere stukken van 'Untitled 8' (dat we allemaal beter kennen als 'Popplagid') het iets subtielere pianowerk van Kjartan Sveinson is naar de achtergrond verdreven. Zoals bijvoorbeeld het nummer 'Kveikur' zelf. Geen gezever, maar harde gitaren op zijn Sigur Rós.


'Yfirbord' begint dan weer met een soort van soundscape, zoals we die eigenlijk van deze jongens gewend zijn en de wel erg vervormde stem van Birgisson. Er komt later nog een soort van beat onder (al willen we het niet zo oneerbiedig stellen) en als het nummer volledig openbarst, krijgen we dat geweldige Sigur Rósgeluid. 'Stormur' doet dan weer erg denken aan de Sigur Rós van een paar jaar geleden, de Sigur Rós van Svigaplatan, Takk... en Ágaetis Byrjun. We vermoeden dan ook dat dit nummer al geruime tijd in de schuif lag, maar dat er voorheen geen plaats voor was. Zoals dat met 'Fjögur Piano' ook het geval was. We kunnen ons ook vergissen natuurlijk.

Over zwavel, vulkanisch glas en ijsbergen

De plaat steekt van wal met 'Brennistein', voorafgegaan door gerommel dat recht uit de aardkorst lijkt te komen en meteen het beeld van een op-uitbarsting-staande vulkaan oproept. En uitbarsten doet het iets later met een gitaarstrijk van Jónsi en een ferme mokerslag op het drumstel van Orri. Een ijzersterk nummer, dat heel wat kracht en energie uitstraalt. Ergens in helft van het nummer, krijgen we nog eens gesteentelagen te horen, waarna de zware instrumentatie wat weg lijkt te vallen en plaats maakt voor de nog steeds prachtige stem van Jonsi. Er komt meer tempo in en meerdere stemmenlagen doen ons aan de woeste , maar prachtige IJslandse natuur denken.

'Hrafntinna' klinkt dan weer heel onaards, met enkele bellen (?). Een ode aan obsidiaan of toch iets anders? Helaas is onze kennis van de IJslandse taal daarvoor te beperkt en moeten we u het antwoord schuldig blijven. We zijn geen grote fans van dit nummer, maar het einde mag er zeker zijn. Terwijl de muziek langzaam wegsterft, komen enkele koperblazers aanzetten die het nummer uitleiden. Steeds diezelfde lekker zwevende klanken, met rustpauzes tussen.



We zijn dan misschien geen grote fans van 'Hrafntinna', maar 'Ísjaki' kan ons zeker wel bekoren. Het begint met het drumwerk van Orri, waar dan gitaar- en baswerk bij komen kijken. Het lied begint eerder ingetogen, maar klinkt uiteindelijk toch nog vrolijk, vooral het geweldige refrein, dat verraadt dat dit lied misschien wel over een persoon gaat en niet gewoon over een ijsberg, kan ons bekoren. "Je zegt nooit iets/je bent net een ijsberg/we zijn al blij als je geluid maakt" zingen de IJslanders in het refrein. Over wie het gaat is ons niet helemaal duidelijk, het zou zomaar eender welke IJslander kunnen zijn. We moeten er ons hoofd niet echt over breken en gewoon genieten van dit nummer.

Het geheel klinkt op deze plaat ook veel melodischer dan vroeger, maar ook veel toegankelijker. Duidelijkere refreinen en zelfs enkele meezingmomenten, we weten dat dat raar klinkt, maar goed. Neem nu 'Rafstraumur', een refrein met enkele oh oh ooh's in. Niet dat de IJslanders plots plat commerciële brol zijn beginnen maken, maar ze zullen er misschien wel in slagen een veel groter publiek te bereiken en dat allemaal zonder de trouwe fans teleur te stellen.

Var

Er was een fan die het volgende neerschreef op Twitter: "I think Sigur Rós could be singing "I love cheese and cupcakes and beep beep boop" in icelandic and I would still enjoy it". Deze fan zit misschien wel dichter bij de waarheid dan hij/zij denkt. Zo staat er op 'Kveikur' ook een liedje over een blauwe draad, 'BláÞráður', naast natuurlijk liedjes over elektriciteit (Rafstraumur) en over onweer (stormur). We zullen dat maar als de magie van Sigur Rós bestempelen. 

Het laatste nummer op de plaat is er een met een grote symbolische betekenis. 'Var' heet het, 'was' als in de verleden tijd van zijn. Een nostalgische trip naar de tijd toen Kjartan Sveinson nog deel uitmaakte van de groep, toen hij het nog niet nodig vond om klassieke muziek te gaan bestuderen. Een instrumentaal nummer met piano, toch nog piano, het enige nummer op de plaat waar we die duidelijk in horen, misschien wel het enige waarin het aanwezig is. Jonsí, Orri en Georg vonden het dus, volkomen terecht, nodig om Kjarri die eer te betuigen en in het eerste luik van hun nieuwe verhaal toch om te kijken naar wat was. Dit nummer klinkt zelfs erg droevig, wordt er gerouwd om zijn vertrek, of klonken de jongelui gewoon altijd zo. Het is in elk geval een erg passend eerbetoon.

'Kveikur' is een geweldige plaat. En om de vraag uit de inleiding te beantwoorden, dit is misschien wel het beste Sigur Rós album ooit, ze doen ons heel hard twijfelen en Kveikur kan zeker de concurrentie aan met ( ) of Takk..., de albums die wij voorheen de beste vonden. De IJslanders lijken de pagina omgedraaid te hebben, op weg naar nieuwe horizonten en als ze dat op deze manier doen, dan zullen de fans zeker volgen, dat bleek al uit de heel enthousiaste reacties van diezelfde fans op diverse sociale media. Album van het jaar? Als het van ons afhangt zeker!


Aron


Geen opmerkingen:

Een reactie posten